RYS HISTORYCZNY ROZWOJU ZDUŃSTWA W POLSCE

Nie mamy dokładnych danych o początkach rzemiosła zduńskiego w Polsce. Ślady wyrobów garncarskich w wykopaliskach prehistorycznych na terenie Polski wskazują na to, że kaflarstwo powstało z rzemiosła garncarskiego i miało z nim ścisły związek.

Cech zduński oficjalnie egzystuje dopiero od r. 1347, początkowo jako bractwo garncarskie, którego statut składający się z 38 punktów zostaje dopiero po 300 z górą latach w 1639 r. zatwierdzony przez króla Jana III, a następnie przez króla Augusta II w 1717 r.

Chociaż statut był napisany rzekomo dla bractwa garncarskiego, jednak z treści jego wynikało, że. obowiązywał on również i zduństwo. Tak np. w punkcie 3 tego statutu czytamy:

„Item powinien będzie sztuki rzemiosła tegoż garncarskiego zrobić y one w bractwie prezentować … tedy piec iak naypięknieyszą sztuką powinien zrobić y wystawić bez sztuki, to iest nie łamiąc żadnego kochla, co gdyby zrobi y pokazywać będzie te sztuki powinien PP. Braci od Panów Starszych naznaczonych częstować według przemożenia swego”.

Skrzynia (tzw. „lada”) cechu zduńskiego do przechowywania dokumentów cechowych z XV wieku.

O powadze i tradycjach cechu zduńskiego świadczą przechowane jeszcze w niektórych cechach, oprócz oryginalnych statutów podpisanych przez królów, tak zwane „lady”. Były to skrzynie do przechowywania różnych kosztowności u protokolarza cechu, uroczyście otwierane na zebraniach w obecności członków Bractwa przez Starszego Cechu.

Do końca XIX wieku zduństwo w Polsce pozostaje na martwym punkcie i nadal nie budzi zainteresowania w budownictwie mieszkaniowym. Wraz ze zduństwem traktowane są po macoszemu niezbędne materiały, okucia i cały osprzęt dla trzonów kuchennych i pieców mieszkaniowych.