Piec „Utermark”

Piece ceglane kwadratowe, nazywane „Holenderskimi” tynkowane, oblicowane kaflami lub opancerzone blachą, zostały zastąpione również opancerzonymi piecami okrągłymi „Utermarkami” , o bardzo mocnej konstrukcji i dużej wydajności cieplnej. W roku 1820 wynalazca Utermark opracował w Rosji pierwszy techniczny projekt tego pieca.

Piec „Utermark” miał palenisko na dole, które było zasklepione żeliwną płytą, z otworem do jednego kanału w piecu. Gazy spalinowe kolejno przechodziły przez wszystkie sześć kanałów, aż do połączenia górą z przewodem kominowym. W środku, pieca nad płytą paleniskową była umieszczona pionowa rura blaszana wychodząca nad sklepienie i obmurowana naokoło cegłą. U góry i u dołu rura ta była otwarta, dolna część ponad płytą paleniskową miała małe otwory boczne służące do cyrkulacji powietrza.
Płaszcz pieca składał się z kilku elementów pierścieniowych blaszanych, pionowo nitowanych lub spawanych, które łączyły się między sobą, nasadzone jeden na drugi, na wpust o głębokości 6-8 cm i opierały się na wytłoczonym naokoło każdego pierścienia rąbku. Często stosowano na połączeniach wąskie blaszane opaski, ściągane śrubą i nakrętką.

W okresie konstruowania pieca typu „Utermark” panowała powszechna opinia, że najkorzystniejszą konstrukcją jest piec wielokanałowy o kilku kanałach, wzdłuż których gazy kolejno unoszą się do góry i opadają na dół. Konstrukcja taka miała na celu uzyskanie najdłuższej drogi obiegu gazów spalinowych w piecu. Mając niewielką sprawność i przestarzałą konstrukcję piec „Utermark” wyróżniał się niezrównaną trwałością i bardzo dużą pojemnością cieplną. Piec typu „Utermark” był stosowany również w Polsce w koszarach wojskowych.

Pomimo to, że piec typu „Utermark” w stosunku do obecnych pojęć miał dużo wad, jednak był w Rosji tak rozpowszechniony i ceniony, że dla zastosowania go były projektowane budynki o odpowiednich wymiarach i usytuowaniu pomieszczeń.